بررسی پیوند نوسان‌های مادن‌- جولیان با النینو- نوسان‌های جنوبی و بازخورد آن بر بارش‌های پاییزه استان فارس

النینو- نوسان­های جنوبی (ENSO) و نوسان­های مادن‌- جولیان (MJO) دو پدیده بزرگ­مقیاس جوی‌- اقیانوسی در پهنه­های استوایی اقیانوس آرام و هند هستند که بر نوسان­های اقلیمی گستره­های استوایی تا جنب حاره­ای تأثیر قابل توجهی می­گذارند. در این پژوهش، پس از تعریف فازهای مثبت و منفی MJO، برهم‌کنش این فازها با فازهای ENSO ارزیابی و تأثیر این برهم‌کنش بر ابرناکی و روانش رطوبت در سطح خاورمیانه و اقیانوس­های آرام و هند بررسی و بازخورد این روانش رطوبتی بر رخداد بارش پاییزه 9 ایستگاه همدیدی و باران‌سنجی استان فارس در بازه زمانی 2013-1974 واکاوی شد. در دوران النینو، احتمال رخداد هریک از فازهای مثبت یا منفی MJO  تقریبا یکسان است در‌‌حالی‌که در دوران لانینا، احتمال رخداد فاز مثبت MJO نزدیک به دو برابر فاز منفی است. چیرگی فاز منفی MJO در دوران النینو با افزایش کارکردهای همرفتی در گستره­های استوایی غرب اقیانوس هند و تا اندازه­ای در شرق اقیانوس آرام همراه است. این همزمانی، وزش بادهای نمناک شرقی را از اقیانوس هند به سوی شبه‌جزیره عربستان، خلیج فارس و جنوب ایران افزایش می‏دهد. در دوران النینو، بارش و احتمال رخداد آن در فاز منفی MJO در همه ایستگاه­های بررسی شده به‌گونه معنی­داری بیشتر از مقادیر مشابه در دوران فاز مثبتMJO  است. در دوران لانینا، چیرگی رخداد فاز مثبت یا منفی MJO، ویژگی­های بارش فارس نوسان درخور‌ توجهی نداشت. با چیرگی فاز منفی MJO در دوران النینو، بیشترین و کمترین افزایش شدت بارش نسبت به فاز مثبت در این دوران، در بخش­های شرقی و جنوب­شرقی استان فارس به‌ترتیب به اندازه 20-5 و 100-80 درصد است. در بیشتر گستره­های مرکزی و جنوب­غربی استان، افزایش 60-40 درصدی و در بخش­های شمالی و جنوب­شرقی، افزایش 110-60 درصدی احتمال رخداد بارش فاز منفی MJO در دوران گرم ENSO نسبت به فاز مثبت آن در دوران گرم دیده می­شود.